Zmiany gruźlicze płuc

O wiele częstsza w gruźlicy płuc bywa przewlekła niedodma, rozwijająca się przeważnie niepostrzeżenie w płucu ze zmianami gruźliczymi. W tej postaci nie ma w większości przypadków zatkania oskrzeli ani oskrzelków. Jej powstanie przypisuje się wpływom nerwowym, polegającym na odruchowym stanie kurczowym oskrzela lub oskrzelków, wywołanym przez ich drażnienie zmianą gruźliczą, albo na naruszeniu wskutek tego drażnienia równowagi czynnościowej nerwów przebiegających w przegródkach międzyzrazikowych na korzyść nerwów zwężających światło dróg oddechowych. Jeżeli zapadnięte pęcherzyki płucne zarosną, powstaje ogniskowe stwardnienie płuc. Przewlekła niedodma płuc dołączając się bardzo często do gruźlicy płuc, pogarsza przewietrzanie chorych części płuc i sprzyja przez to rozwojowi tkanki łącznej oraz następowemu zwłóknieniu ognisk gruźliczych. Jeżeli jednak niedodma otacza jamę płucną, pozostającą nadal poprzez oskrzele w łączności z powietrzem zewnętrznym, to nieraz na odwrót niedodma jest przyczyną dalszego powiększania się jamy i nawet powstania jamy rozdętej, a to dlatego,         że ciśnienie na ściany jamy od strony jej światła staje się wskutek niedodmy większe niż z zewnątrz, od strony  miąższu płucnego.                         W przypadkach przebiegających z obfitym rozrostem tkanki łącznej bliznowaciejącej mogą powstawać w płucu jamy w postaci  rozszerzenie oskrzeli, a więc innego pochodzenia niż omówione już jamy z rozpadu tkanki płucnej. Kurczenie się tkanki łącznej może wywoływać nie tylko nieswoiste rozszerzenie oskrzeli, ale także znaczne zwężenie cieśniny szczytowej płuc, marskość płuc z następowym zapadnięciem klatki piersiowej, przesunięcie śródpiersia itd. Nowo utworzona tkanka łączna często zawiera obficie pył węglowy i wtedy bywa zabarwiona szaro lub czarno: Zmiany swoiste i nieswoiste w płucu kojarzą się z sobą w gruźlicy płuc w najrozmaitszy sposób i nadają ogromną różnorodność jej obrazowi anatomicznopatologicznemu zwłaszcza w okresie suchot płuc. W innych narządach mogą powstawać w gruźlicy płuc zmiany swoiste     i nieswoiste (zanik, zwyrodnienia). [patrz też:  maszkaronizm, maszkaronizm do włosów, maszkaronizm na włosy ]